بازار ارز در آخرین روز کاری هفته چهره‌ای متفاوت از خود نشان داد. دلار که طی دو روز گذشته با شیبی صعودی از محدوده ۱۱۱ هزار تومان تا آستانه ۱۱۶ هزار پیشروی کرده بود، امروز پنج‌شنبه ۱۷ مهر با گپ منفی و افت محسوسی آغاز شد. نرخ شروع معاملات در بازار آزاد حدود ۱۱۳ هزار و ۵۰۰ تومان بود؛ سطحی که بیش از دو هزار تومان پایین‌تر از قیمت پایانی روز گذشته قرار داشت.
این عقب‌نشینی، نشانه‌ای از تخلیه هیجان خرید در بازار است. معامله‌گران می‌گویند بخش زیادی از تقاضا که دیروز با تصور تداوم رشد وارد بازار شده بود، پس تخلیه هیجان و افزایش سریع قیمت‌ها، امروز به‌صورت طبیعی از بازار خارج شده است. همین تغییر رفتار باعث شد نرخ‌ها از همان ابتدای روز در مسیر اصلاحی قرار بگیرد و نوسانات از حالت تهاجمی به فاز انتظار و احتیاط برود.
رشد تند نرخ دلار در روز چهارشنبه، برخلاف تصور اولیه بسیاری از فعالان بازار، نه ناشی از خبر سیاسی تازه بود و نه نتیجه تحولات خارجی. عامل اصلی را باید در رفتار بازارساز جست‌وجو کرد؛ جایی که برای نخستین‌بار در هفته‌های اخیر، حجم عرضه در بازار متشکل ارزی کاهش یافت و عمق معاملات افت محسوسی را تجربه کرد. همین تغییر جزئی اما تعیین‌کننده، زمینه را برای ورود دوباره خریداران جامانده فراهم کرد.
بسیاری از معامله‌گران خرد که در روزهای قبل زیر فشار عرضه و نظارت‌های سختگیرانه از خرید صرف‌نظر کرده بودند، با مشاهده عقب‌نشینی بانک مرکزی از تزریق سنگین ارز، فرصت را مغتنم شمردند و دوباره وارد بازار شدند. این بازگشت تقاضای انباشته، با سرعت نرخ را از کانال ۱۱۱ هزار به مرز ۱۱۵ و سپس ۱۱۶ هزار تومان رساند و باعث شد بازار بار دیگر سقف روانی خود را لمس کند.
اما این موج بیشتر رنگ هیجان داشت تا بنیان اقتصادی. نبودِ محرک واقعی در سمت تقاضا، کاهش عمق معاملات رسمی، و حجم پایین خرید در نرخ‌های بالا، نشانه‌هایی بود که از همان لحظه پایانی چهارشنبه هشدار می‌دادند رشد اخیر دوام چندانی نخواهد داشت. در واقع، بازار تنها یک روز از فرصت کاهش عرضه استفاده کرد تا جهشی کوتاه را تجربه کند؛ جهشی که امروز با افت قیمت‌ها، عملاً به فاز اصلاح وارد شده است.
پس از افت امروز، تحلیلگران درباره مسیر پیشروی دلار اتفاق‌نظر ندارند. گروهی معتقدند بازار در حال عبور از یک دوره «تعدیل طبیعی» پس از رشد سریع است و در روزهای آینده به ثبات نسبی در محدوده ۱۱۲ تا ۱۱۳ هزار تومان می‌رسد. این تحلیل بر پایه نشانه‌هایی چون کاهش حجم معاملات، افت تقاضای هیجانی، و هم‌زمانی اصلاح در بازار تتر شکل گرفته است؛ عواملی که معمولاً در پایان یک موج صعودی دیده می‌شوند.
در مقابل، گروه دیگری از کارشناسان می‌گویند بازار هنوز از فاز هیجانی خارج نشده و کاهش امروز را باید «استراحت بین دو موج» دانست. به باور آن‌ها، تقاضای پوششی و نقدینگی سرگردان در اقتصاد، همچنان در کمین است تا با کوچک‌ترین خلأ در عرضه یا خبر سیاسی، دوباره فعال شود. از نگاه این گروه، دلار هنوز در جست‌وجوی تعادل واقعی است و با وجود عقب‌نشینی فعلی، احتمال بازآزمایی محدوده ۱۱۵ تا ۱۱۶ هزار تومان در ابتدای هفته آینده منتفی نیست.
در نهایت، آنچه مسیر دلار را در روزهای آینده تعیین می‌کند، دو متغیر کلیدی است: تداوم عرضه از سوی بانک مرکزی و فضای سیاسی حاکم بر کشور. اگر بازارساز بتواند جریان تزریق ارز را بدون وقفه و در حجم بالا حفظ کند، انتظارات سفته‌بازانه به‌تدریج فروکش می‌کند و بازار به سمت ثبات نسبی حرکت خواهد کرد. اما هرگونه تعلل یا کاهش در عرضه، بلافاصله از سوی معامله‌گران به‌عنوان نشانه‌ای از ضعف تفسیر می‌شود و می‌تواند جرقه موج جدیدی از تقاضا را بزند.
در سوی دیگر، بازار همچنان به شدت نسبت به اخبار سیاسی حساس است؛ از شایعات مربوط به ازسرگیری مذاکرات گرفته تا تحولات منطقه‌ای. یک جمله از مقام دولتی یا یک تیتر از رسانه خارجی کافی است تا مسیر قیمت‌ها را عوض کند. در چنین فضایی، حتی سیاست پولی منسجم هم بدون همراهی ثبات سیاسی کارآمد نخواهد بود. به همین دلیل، تحلیلگران معتقدند آینده کوتاه‌مدت دلار نه در نمودارهای فنی، بلکه در تعادل بین سیاست‌گذاری اقتصادی و پیام‌های سیاسی رقم می‌خورد.
بازار دلار حالا در نقطه‌ای ایستاده که هر حرکت کوچک از سوی سیاست‌گذار می‌تواند مسیر هفته آینده را تغییر دهد. قیمت در محدوده‌ای ناپایدار بین ۱۱۳ تا ۱۱۵ هزار تومان نوسان می‌کند و همه نگاه‌ها به رفتار بانک مرکزی دوخته شده است. اگر این نهاد در روزهای ابتدایی هفته آینده روند عرضه را با همان شدت ادامه دهد و عمق بازار متشکل را افزایش دهد، احتمال بازگشت نرخ به محدوده ۱۱۲ تا ۱۱۳ و تثبیت نسبی وجود دارد.
در مقابل، هرگونه تأخیر در مداخله یا کاهش محسوس در حجم تزریق ارز، می‌تواند دوباره تقاضای احتیاطی را فعال کند و مسیر قیمت را به سمت مرز ۱۱۶ هزار تومان بازگرداند. به بیان دیگر، بازار در مرحله‌ای از «آزمون سیاست‌گذار» قرار دارد که نتیجه آن مشخص می‌کند ثباتی پایدار در پیش است یا نوسانی تازه در راه.
اما عامل دوم، فضای سیاسی است که هنوز مانند سایه‌ای سنگین بر بازار ارز حضور دارد. فعالان می‌دانند کوچک‌ترین تغییر در مسیر مذاکرات یا تحولات منطقه‌ای می‌تواند این تعادل شکننده را بر هم بزند. هر خبر مثبت از گفت‌وگوها به‌سرعت می‌تواند فشار عرضه را افزایش دهد، در حالی‌که تشدید تنش‌ها احتمالاً بار دیگر دلار را به مدار صعودی برمی‌گرداند.
در مجموع، چشم‌انداز کوتاه‌مدت بازار بیش از هر زمان دیگری به تعادل بین سیاست پولی و ثبات سیاسی گره خورده است. در چنین شرایطی، معامله‌گران محتاط‌تر از گذشته حرکت می‌کنند، چرا که می‌دانند هر تصمیم کوچک، می‌تواند به آغاز فصل تازه‌ای از نوسانات منجر شود.
